جند - به ضم جیم (مفردات‌نهج‌البلاغه)جُند (به ضم جیم) یا جُنید یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای لشکر یا لشکر کوچک که حضرت علی (علیه‌السلام) در جریان نکوهش سستی یاران، شکست آشوب بصره و نامه‌ای به مالک اشتر از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیجُند (به ضم جیم) یا جُنید به معنای لشکر یا لشکر کوچک آمده است. جمع این واژه جنود و اجناد است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۳۹، در خصوص نکوهش سستی یاران فرموده است: «وَ تَثَاقَلْتُمْ تَثَاقُلَ النِّضْوِ الْاَدْبَرِ، ثُمَّ خَرَجَ اِلَیَّ مِنْکُمْ جُنَیْدٌ مُتَذَائِبٌ ضَعِیفٌ - کَاَنَّما یُساقُونَ اِلَی الْمَوْتِ وَ هُمْ یَنْظُرُونَ؛ و سپاه کمی از شما هم که بسوی من آمد نگران و ناتوانند مانند این‌که ایشان بسوی مرگ فرستاده می‌شوند و آنان مرگ را در مقابل خود می‌بینند.» همچنین امام (علیه‌السلام) پس از شکست آشوب بصره به مردم آن‌جا می‌فرماید: «کنتم جند المراة و اتباع البهیمه، رغا فاجبتم و عقر فهربتم؛ لشکریان زن (عائشه) بودید، پیروان حیوان زبان بسته (شتر) بودید، صدا کرد به دورش جمع شدید، کشته شد فرار کردید.» آن حضرت (علیه‌السلام) در نامه‌ای به مالک اشتر می‌نویسد: «فالجنود باذن اللّه حصون الرعیّة و زین الولاة و عزّ الدین و سبل الامن و لیس تقوم الرعیة الّا بهم؛ لشکریان به اذن خداوند، قلعه‌های رعیّت و زینت و الیان و عزّت دین و راه‌های امنیّت هستند، رعیت جز با لشکریان، استوار و منظم نمی‌شوند.» در نامه‌ای دیگر به محمد بن ابی بکر می‌نویسد: «واعلم - یا محمد بن ابی بکر- انّی قد ولیّتک اعظم اجنادی فی نفسی اهل مصر.» واژه‌ی «اجناد» فقط یکبار در «نهج البلاغه» آمده است. ۳ - تعداد کاربرداین واژه ۲۶ بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جند»، ص۲۳۳-۲۳۲. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|